Obrzęk limfatyczny – profilaktyka i leczenie


Co to jest obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny jest to nadmierne gromadzenie się płynu śródtkankowego w skórze i tkance podskórnej, w skutek niewydolności układu limfatycznego. Prowadzi do zmian troficznych skóry, zwłóknień, rozwoju stanów zapalnych, słoniowacizny.

Przyczyny:

Wrodzony obrzęk limfatyczny jest spowodowany zaburzeniem rozwoju lub niewykształceniem się układu limfatycznego np. naczyń limfatycznych, węzłów chłonnych. Nabyty obrzęk limfatyczny powstaje jako następstwo:

– operacyjnego leczenia nowotworów (np. po usunięciu piersi lub narządów rodnych)
– radioterapii
– znacznego rozrostu guza nowotworowego, który utrudnia odpływ chłonki poprzez ucisk na naczynia limfatyczne bądź węzły chłonne
– urazów mechanicznych (złamania, zwichnięcia)
– zabiegów chirurgicznych (np. po usunięciu węzłów chłonnych, po by-passach)
– infekcji bakteryjnych (np. paciorkowcami)
– braku aktywności ruchowej (np. w wyniku niedowładu lub porażenia kończyny)

Jak zapobiec pojawieniu się obrzęku limfatycznego oraz co robić, aby nie dopuścić do jego narastania?

– unikanie wysiłku fizycznego o dużej intensywności (ćwiczenia o umiarkowanej intensywności z licznymi przerwami wg. zasady: „ćwicz często, ale po trochu”)
– wykonywanie odpowiednich ćwiczeń, zwłaszcza uruchamiających dystalne części kończyn (dłonie, stopy), ćwiczenia oddechowe
– noszenie odpowiedniej bielizny, nie uciskającej kończyny
– wysokie ułożenie obrzękniętej kończyny, kąt uniesienia wnosi 30º, kończyna powinna być podparta na całej swej długości (można wykorzystać poduszki lub kliny)
– unikanie przegrzewania  i niskich temperatur (zakaz gorących kąpieli, przesiadywania w miejscach nasłonecznionych, krioterapii)
– odpowiednia pielęgnacja skóry i paznokci, codzienna higiena, dokładne osuszanie przestrzeni między palcami, nawilżanie skóry kosmetykami o neutralnym pH dla skóry
– unikanie skaleczeń, ran, ukąszeń owadów, zadrapań, zwłaszcza odzwierzęcych
– nie należy pobierać krwi z kończyny obrzękniętej oraz dokonywać pomiaru ciśnienia tętniczego jeśli jest to możliwe
– w przypadku złamania kończyny obrzękniętej nie należy stosować zamkniętych opatrunków gipsowych tylko otwarte łuski gipsowe, ze względu na duże prawdopodobieństwo nasilenia się obrzęku
– odpowiedni dobór protezy piersi, nie może być zbyt ciężka
– autodrenaż – każda pacjentka po usunięciu piersi uczy się go podczas pobytu na oddziale onkologicznym
– kompresjoterapia – bandażowanie lub noszenie odzieży kompresyjnej (stopień ucisku oraz rozmiar odzieży dobiera wykwalifikowana osoba!)
– nie nalży stosować masażu klasycznego, który powoduje przegrzanie tkanek i w konsekwencji wzrost obrzęku

Leczenie obrzęku limfatycznego:

Najskuteczniejszą metodą leczenia obrzęku limfatycznego jest Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa (KTP), w skład której wchodzi:

1.Drenaż limfatyczny manualny
2.Kompresjoterapia (bandażowanie lub odzież uciskowa)

KompresjoterapiaKompresjoterapia

3.Pielęgnacja skóry
4.Ćwiczenia

Elementy terapii wspomagające Kompleksową Terapię Przeciwobrzękową (KTP):

– Sekwencyjny masaż  uciskowy urządzeniem zw. ”BOA”.  Urządzenie składa się z wielokomorowych mankietów uciskowych na kończyny górne, kończyny dolne oraz kamizelki uciskowej. Zaleca się wykonywanie masażu pneumatycznego po masażu manualnym. Terapia ta powinna być połączona z bandażowaniem w celu podtrzymania efektu terapeutycznego. UWAGA! Wyłączne stosowanie masażu pneumatycznego może pogorszyć stan obrzęku.

Kineziologytyping – „plastrowanie”, polega na naklejaniu na ciało specjalistycznych plastrów.  Odpowiednio przyklejony, specjalny rodzaj plastra, w czasie kiedy jest nalepiony (7-10 dni), usprawnia krążenie krwi  i limfy, pełniąc rolę stałego drenażu limfatycznego. UWAGA! Jest to wyłącznie metoda wspomagająca KTP.

Efekty Kompleksowej Terapii Przeciwobrzekowej (KTP):

Chory po leczeniu onkologicznym z obrzękiem limfatycznym prawej kończyny dolnej. Obrzęk kończyny pooperacyjny, trwa od 25 lat. Chory po raz pierwszy poddał się Kompleksowej Terapii Przeciwzastoinowej. Poniżej widoczny efekt  4-ro tygodniowej terapii.

Stan przed terapią

 

 

 

Stan po terapii

 

Ostrzegamy przed niekonwencjonalnymi metodami leczenia obrzęku limfatycznego oraz przed nieodpowiednio wykwalifikowanymi terapeutami. Zanim zdecydujesz się na terapię poproś terapeutę o okazanie dyplomu lub certyfikatu potwierdzającego umiejętność pracy z obrzękiem limfatycznym. Jest to ważne, gdyż praca terapeuty z pacjentem z aktywną chorobą nowotworową musi być dostosowana do jego stanu zdrowia, wszelkich chorób towarzyszących. Zawsze należy szukać porady i potwierdzenia skuteczności terapii w specjalistycznych poradniach leczenia obrzęku limfatycznego. Nie stosować akupunktury, leków odwadniających, wypychania obrzęku przy pomocy opasek gumowych, leczenia pijawkami itd.

Obrzęk limfatyczny a aktywność fizyczna:

Ćwiczenia fizyczne pobudzają mięśnie do skurczów. Mięśnie kurcząc się i rozkurczając usprawniają odpływ krwi i limfy, przeciwdziałając w ten sposób tworzeniu się zastojów (obrzęku). Poprzez podejmowanie wysiłku fizycznego nie zawsze jesteśmy w stanie uzyskać poprawę stanu fizycznego chorego, ale możemy dłużej utrzymać jego aktualną sprawność i wydolność oraz przeciwdziałać kolejnym powikłaniom. Wszelką aktywność fizyczną należy dostosować do aktualnego stanu zdrowia oraz samopoczucia. Podejmując aktywność fizyczną nie należy nadwyrężać kończyn.  Każdy musi „wsłuchać się” w swoje ciało. Jeśli pojawią się oznaki zmęczenia tj. ból, zadyszka, zbyt szybkie tętno, należy przerwać trening. Ćwiczenia powinny być o umiarkowanej intensywności, z przerwami na odpoczynek. Zatem stosuj zasadę „ćwicz i mów”. Możliwość prowadzenia rozmowy, liczenia lub śpiewu podczas ćwiczeń świadczy o jego odpowiedniej intensywności. Po każdym treningu rehabilitacyjnym należy dokładnie obejrzeć swoje ciało. Sprawdzić stan skóry, czy nie ma skaleczeń, obtarć naskórka, zaczerwienionej skóry, zwiększonego obrysu stawów lub czy obrzęk nie uległ pogorszeniu. Choremu chodzącemu można zaoferować spacer, jazdę na rowerze (rotor, rower stacjonarny), elementy jogi oraz tańca-choreoterapię. Osobom mniej sprawnym polecamy gimnastykę  np. na stojąco przy krzesełku,  w pozycji siedzącej lub w leżeniu w pozycji drenażowej (z nogami ułożonymi na kocu lub klinie). Zaleca się wykonywanie ćwiczeń w odzieży uciskowej lub w bandażach, ponieważ ucisk dodatkowo wspiera  pracę mięśni prowadząc do lepszego odpływu  limfy.

Więcej informacji dotyczących obrzęku limfatycznego można znaleźć na stronach.

http://www.limfologia.pl
http://www.medi-polska.pl
http://www.maga-biotal.pl/magabiotal/biotal/index.php
http://www.jobst.pl
http://www.thuasne.pl
http://amazonki.net
http://pokonamyraka.pl

Opracowanie: mgr Maria Naglak

Czy tekst był pomocny i zrozumiały? Jeśli masz pytania lub uwagi związane z artykułem prosimy o kontakt z naszym specjalistą. Tu znajdziesz formularz kontaktowy.