Zapobieganie odleżynom u chorych leżących

Większość osób dotkniętych chorobą lub niepełnosprawnością, które nie mogą się samodzielnie poruszać i nie mogą zmienić ułożenia swojego ciała w łóżku zagrożona jest powstaniem odleżyn. Ryzyko jest większe u osób dotkniętych przewlekłą postępującą i wyniszczającą chorobą. W niektórych przypadkach wystarczą 2 godziny przebywania w niezmienionej pozycji do tego by w konsekwencji powstały rany odleżynowe. Zapobieganie odleżynom jest więc jednym z najistotniejszych działań dotyczących opieki nad obłożnie chorym.

Główne przyczyny powstawania odleżyn to:

– ucisk na tkanki miękkie i przebiegające w nich naczynia krwionośne – do tkanek nie dopływa krew, co powoduje ich obumieranie
– drażniące działanie moczu, stolca i potu na skórę – powstają odparzenia, często głębokie uszkodzenia naskórka
– tarcie niszczące naskórek – występuje podczas zastosowania nieodpowiedniej techniki przesuwania pacjenta podczas zmiany pozycji
– siły ścinające – najczęściej działają na tkanki, gdy chory znajduje się w pozycji pól wysokiej lub wysokiej
– fałdowanie skóry

Zapobieganie odleżynom:

Złagodzenie ucisku – w tym celu pożądana jest zmiana ułożenia pacjenta minimum, co 2 godziny. Odstępy czasowe mogą być różne dla poszczególnych chorych. Zmiany ułożenia ciała pacjenta należy wspomóc zastosowaniem materacy przeciwodleżynowych. Dostępne są na rynku materace statyczne tzw. „jeże”. Ten typ materacy jest skuteczny w zapobieganiu odleżynom u chorych, którzy są na tyle silni, by w łóżku mogli samodzielnie zmienić pozycje ciała. Jednak, gdy stan chorego jest ciężki, a szereg dolegliwości nie pozwala na zmianę ułożenia chorego(np. ból), wskazane jest zastosowanie materaca zmiennociśnieniowego, zasilanego prądem. Powietrze wtłaczane przez pompę do poszczególnych układów komór ciągle zmienia swoje położenie i tym samym wywołuje bezpieczny ucisk, co kilka minut w innym miejscu ciała chorego.

Jeżeli chory leży na materacu przeciwodleżynowym nie potrzeba podkładać pod pięty, pośladki i łokcie dodatkowych krążków odbarczających. NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE KORZYSTANIE Z MATERACA PRZECIWODLEŻYNOWEGO NIE ZWALNIA OPIEKUNÓW OD OBOWIĄZKU ZMIANY UŁOŻENIA CIAŁA CHORGO. Techniki zmiany ułożenia chorego zaprezentowano na filmie.

Pielęgnacja skóry w miejscach szczególnie narażonych na powstanie odleżyn:

SKÓRA PRAWIDŁOWA:
– kąpiel
– natłuszczanie dowolnym preparatem kosmetycznym (oliwka, emulsje i kremy   
  kosmetyczne).

SKÓRA PRAWIDŁOWA lub SUCHA NARAŻONA NA DZIAŁANIE WILGOCI (pot, mocz, kał):
– kąpiel
– preparaty ochronne: oliwka, maść z witaminą A, kremy ochronne (Menalind, Tena)

SKÓRA PODRAŻNIONA NARAŻONA NA DZIAŁANIE WILGOCI:
 – kąpiel, unikanie tarcia – do oczyszczania skóry należy używać pianki (Menalind, Tena) 
–  po każdym zanieczyszczeniu skórę oczyścić pianką i chusteczkami nasączonymi ekstraktami roślinnymi i lanoliną
–  po każdej toalecie nałożyć na skórę warstwę środka ochronnego o działaniu przeciwzapalnym (krem pielęgnujący Menalind lub Tena, Bepanthen, Alantan, Sudocrem – może wysuszać skórę, PC- 30- V)

Unikanie tarcia i fałdowania skóry:
– należy często (minimum co godzinę), kontrolować, czy skóra chorego nie uległa sfałdowaniu
– podczas zmiany pozycji chorego w łóżku należy unikać bezpośredniego pocierania powierzchnią skóry o podłoże
– jeżeli chory jest bardzo słaby należy ułożenie ciała ustabilizować za pomocą specjalnych przedmiotów z gąbki poliuretanowej lub wałków skonstruowanych z koców i poduszek

Autor: mgr Anna Głowacka

Wykorzystane ryciny pochodzą z opracowania pt. “Profilaktyka i leczenie odleżyn” J. Rosińczuk-Tonderys, I. Uchmanowicz, M. Arendarczyk

Czy tekst był pomocny i zrozumiały? Jeśli masz pytania lub uwagi związane z artykułem prosimy o kontakt z naszym specjalistą. Tu znajdziesz formularz kontaktowy.